GUMA KSANTANOWA

Guma ksantanowa, ksantan, Xanthan jest polisacharydem (wielocukrem) pochodzenia mikrobiologicznego: otrzymuje się ją w wyniku fermentacji cukrów, przy udziale bakterii Xanthomonas campestris. Guma ksantanowa jako hydrokoloid stanowi naturalny emulgator i zagęszczacz – nadaje wyrobom spożywczym i kosmetycznym właściwą gęstość i stabilność.

Guma ksantanowa w swojej czystej formie ma postać proszku, najczęściej kremowego, bezzapachowego. Ksantan jako polimer zbudowany jest z mniejszych monomerów: glukozy, mannozy i kwasu glukoronowego w stosunku 3:2:2, które są zestryfikowane kwasem octowym i pirogronowym. Następnie oczyszcza się go poprzez wytrącenie etanolem lub izopropoanolem, wówczas ksantan jest suszony i mielony.

Guma ksantanowa jest rozpuszczalna zarówno w zimnej i ciepłej wodzie, jak również w mleku, słodkich i słonych płynach, a także alkoholach o stężeniu <20%. Dodana do wody pęcznieje, i tworzy pseudoplastyczne roztwory, a zagęszczone nią produkty spożywcze mają stabilną konsystencję oraz są odporne na działanie enzymów, zmiany temperatury (zarówno podgrzewanie jak i zamrażanie, czy ponowne rozmrażanie), kwaśne środowisko. Dzięki swojej chemicznej i fizycznej stabilności ksantan dobrze łączy się z silnie kwaśnymi lub zasadowymi roztworami. Roztwór gumy ksantanowej zwiększa swoją lepkość po dodaniu do niego gumy guar, z kolei w połączeniu z gumą karobową (chleb świętojański) tworzy elastyczne i termoodwracalne żele. W żołądku ksantan pęcznieje, dając charakterystyczne uczucie sytości, zmniejszając łaknienie. Jednocześnie utrudnia wchłanianie cholesterolu, a pęczniejąc wpływa pozytywnie na pasaż treści pokarmowej i reguluje wypróżnienia.

 

Zastosowanie:

Ksantan dzięki żelowej matrycy zapobiega zbrylaniu się i np. wytrącaniu tłuszczu. Znajduje zastosowanie w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym oraz kosmetycznym. Dodany do tabletek spełnia rolę substancji wiążącej oraz zapewnia stopniowy rozpad tabletki, jak również powolne uwalnianie składników czynnych. W przemyśle kosmetycznym jest wykorzystywany jako stabilizator emulsji. Guma ksantanowa znajduje zastosowanie także w wiertnictwie, jako składnik płuczek wiertniczych – poprawia ich reologię, działa jako stabilizator zawiesiny i zagęstnik.