Karboksymetyloceluloza (CMC), najczęściej stosowana jako sól sodowa karboksymetylocelulozy Na-CMC. Karboksymetylocelulozę otrzymuje się w wyniku katalizowanej zasadowo reakcji celulozy z kwasem monochlorooctowym, zaś sól sodową otrzymuje się poprzez działanie chlorooctanu sodu na alkalicelulozę.

Charakterystyczną własnością CMC jest poprawa działania i stabilności wielu produktów ostatecznych. Jest to możliwe dzięki formie i właściwości tego związku. Karboksymetyloceluloza to biały (ew. szarawy, żółty) sypki proszek rozpuszczalny w zimnej i ciepłej wodzie, a nierozpuszczalny w etanolu i mleku. Może także występować w postaci granulatu. Jest to związek bezsmakowy i bezzapachowy. Wykorzystuje się zwłaszcza jego właściwości jako koloidu ochronnego, środka zagęszczającego, sklejającego i wiążącego oraz stabilizatora emulsji i zawiesin.

Karboksymetyloceluloza jest wykorzystywana:

– w przemyśle spożywczym jako stabilizator, zagęstnik, wypełniacz

– do produkcji proszków do prania, mydeł, detergentów, past czyszczących (CMC zapobiega ponownemu osadzaniu się brudu na tkaninach)

– przy produkcji ceramiki pełni rolę zagęstnika, plastyfikatora i czynnika wiążącego, poprawiając także gładkość emalii

– CMC jest także stosowana jako zagęstnik farb emulsyjnych, pełni rolę plasyfikatora i opóźnia czas wiązania jako środek pomocniczy do farb proszkowych, mas szpachlowych i zapraw cementowych, jest wykorzystywana przy produkcji klejów do tapet

– znajduje zastosowanie jako spoiwo podczas wiązania pyłów węglowych w procesie produkcji brykietów

– CMC wykorzystuje się do produkcji ołówków, kredy i kredek do pisania jako spoiwo masy

– obniża filtrację i zwiększa lepkości płuczek wiertniczych, karboksymetyloceluloza znajduje także zastosowanie w budownictwie, odlewaniu oraz przy granulacji nasion.

• CMC jest wykorzystywana przy sporządzaniu okładów i past do oczyszczania powierzchni kamiennych (nadaje pastom właściwości zagęszczające i tiksotropowe).